De terpen zijn kunstmatige heuvels die door mensen zijn aangelegd in het verre verleden. Ze dienden als bescherming tegen overstromingen in de laaggelegen gebieden van Friesland. Op deze terpen bouwden mensen hun huizen, boerderijen en dorpen. De dorpen Ginnum, Jannum, Reitsum en Lichtaard zijn allemaal gebouwd op terpen. De terp werd in het verleden zo rond 1200 gebruikt om een kerk op te bouwen (zie Jannum, Ginnum, Reitsum en Lichtaard).
Waarom zijn terpen belangrijk?
Bescherming: terpen boden een veilige plek om te wonen in een gebied dat regelmatig werd overspoeld door water van de Waddenzee. Cultuur: ze zijn een uniek onderdeel van het Friese erfgoed en vertellen veel over het leven van de mensen in het verleden. Archeologie: bij opgravingen op terpen worden vaak waardevolle vondsten gedaan die meer inzicht geven in de geschiedenis en het leven van de inwoners in die tijd.
Hoe zijn terpen ontstaan?
De bouw van terpen begon al in de prehistorie (zo rond het jaar 500 voor christus). Mensen verzamelden aarde en andere materialen (mest van de koeien) om de heuvels op te hogen. Door de eeuwen heen zijn terpen steeds hoger gemaakt om beter beschermd te zijn tegen overstromingen. De meeste terpen zijn indertijd gebouwd op zandplaten een natuurlijke verhoging in het veld. De boerderijen die veel later zijn ontstaan in het kwelderlandschap zijn ook op zandplaten gebouwd.
Wat kun je er vandaag de dag nog van zien?
Veel terpen zijn in de loop der tijd afgegraven of een gedeelte ervan (Ginnum, Jannum, Reitsum en Lichtaard). In Lichtaard zijn in de 60 jaren van de vorige eeuw nog afgravingen geweest. Ook in Jislum is de terp afgegraven zo rond 1925. Maar er zijn er nog steeds veel te zien in Friesland. De aarde die vrijkwam werd verkocht naar lagere gebieden in Friesland vooral zandgronden om deze vruchtbaarder te maken. Maar ook in deze streek zijn huurcontracten afgesloten met de bedoeling om percelen te bemodderen. De aarde bevatte veel voedingsstoffen voor landbouw gewassen. Sommige terpen zijn omgebouwd tot woonwijken, terwijl andere zijn bewaard gebleven als archeologische vindplaatsen. (Oosterbeintum) Wieger Zoodsma
Locatie: In dit voorbeeld is Jannum gebruikt maar het telt voor de 4 dorpen
